You are what you read

คำพังเพยฝรั่งบอกไว้ว่า “You are what you eat” กินอะไรก็เป็นอย่างนั้น และในยุคนี้สิ่งที่เราอ่าน ฟัง และเสพ มากกว่าอาหารในแต่ละวัน คือข้อมูลและข่าวสาร เราต้องระวังด้วยว่าเรากำลังป้อนอะไรให้จิตใจของเรา

Photo by Mohamed Nohassi on Unsplash

ในแต่ละวันเราเสพข่าว ข้อมูล ความรู้ ความคิดเห็นจากหลากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเป็นการอ่าน การฟัง ในรูปแบบและช่องทางต่างๆ

การติดตามข่าวสาร ประเด็นร้อน ดราม่าต่างๆ กลายเป็นส่วนสำคัญในชีวิตประจำวันของเรา และมันส่งผลกระทบต่อเรามากกว่าที่คิด

ผมสังเกตตัวเองในช่วงหลายปีที่ผ่านมา พบว่าหลายครั้งเราหมดเวลาไปกับเรื่องที่ “ไม่ประเทืองปัญญา” มากเกินไป นอกเหนือจากการที่มันกลืนกินเวลาของเราไปแล้ว มันยังเบียดบัง อารมณ์ ความคิด และความรู้สึกของเราในแต่ละวันไปด้วย บางทีเราก็มองโลกในแง่ร้ายมากขึ้น บางทีเราก็วิตกกังวล บางครั้งอ่านหรือฟังอะไรบางอย่างแล้วเราก็รู้สึกแย่กับสิ่งที่เกิดขึ้น

มันก็ไม่ต่างอะไรกับการกินอาหารที่ไม่มีประโยชน์กับสุขภาพ เราป้อนสมองของเราด้วยข้อมูล ข้อคิดเห็น หรือความวิตกกังวล ความเกลียดชังในรูปแบบต่างๆ แล้วเราก็มานั่งวิตก มานั่งอารมณ์ขุ่นมัวกับตัวเอง

ทางออกสำหรับผมก็คือ เราต้อง “ป้อน” สมองและจิตใจของเราด้วยอาหารสมองที่มีประโยชน์ ผมแบ่งประโยชน์ของข้อมูลที่จะเสพออกเป็นกลุ่มดังนี้

To Educate

อ่านหรือฟังอะไรที่เป็นความรู้ใหม่ๆ ซึ่งมีเยอะแยะเต็มไปหมด และมันก็อยู่ในช่องทางเดียวกับที่เราเสพสื่ออื่นๆ นั่นแหละ ไม่ว่าจะเป็นใน Twitter, Youtube, Podcast มันมีเนื้อหาที่มุ่งเน้นให้ความรู้อยู่ เพียงแต่ว่าเราจะสนใจเสพมันหรือไม่เท่านั้น

To Motivate

บางทีเราก็ต้องการแรงกระตุ้น อะไรบางอย่างที่ทำให้เราลงมือทำสิ่งที่เราก็รู้นะว่ามันดี แต่ความ “ขี้เกียจ” หรือ “ไม่อยากทำ” มันดูเหมือนจะมีอิทธิพลมากเหลือเกิน จนเราผัดผ่อนสิ่งที่ควรทำออกไปวันแล้ววันเล่า สิ่งที่ต้องการคือแรงกระตุ้น อาจจะเป็นแค่วลีดีๆ ประโยคธรรมดาๆ ที่พูดหรือเขียนโดยใครก็ไม่รู้ แต่มันกระทบใจเรา และมันสร้างแรงกระตุ้นให้เราได้

To Inspire

เราสามารถหาแรงบันดาลใจจากสิ่งที่เราอ่าน ฟัง และเสพได้แทบทุกวัน การได้ยินได้ฟังเรื่องใหม่ๆ โดยเฉพาะเรื่องราวของคนที่เราไม่เคยรู้จัก ที่ทำอะไรบางอย่าง หรือคิดอะไรบางอย่างที่มันอาจจะกระตุ้นแรงบันดาลใจของเราได้ โดยส่วนตัวแล้วผมชอบฟัง TED มันมีความหลากหลายสูงมากและโดยมากมักสร้างแรงบันดาลใจได้ดีเสมอ

To Entertain

ขาดไม่ได้เหมือนกัน ความบันเทิง มันเป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่ทำให้เราสามารถเสพความรู้ต่างๆ ได้ง่ายขึ้น ก็คงไม่ต่างจากอาหารที่มีประโยชน์ แต่ถ้ารสชาติไม่ได้เรื่องเลย ก็คงทนทานไม่ได้นาน ดังนั้นก็ไม่ใช่เรื่องแปลกที่เราจะอ่านจะฟังเพื่อความบันเทิงบ้าง ไม่ใช่เพื่อเอาสาระเพียงอย่างเดียว

ที่เล่ามาทั้งหมด ไม่ได้หมายความว่าเราควรจะงดหรือเลิกเสพข่าว ติดตามประเด็นสำคัญต่างๆ ที่กำลังเกิดขึ้นไปเสียทีเดียว เพียงแต่ต้องจำกัดปริมาณเท่านั้น และแบ่งสัดส่วนเวลามากเพียงพอ ที่จะทำให้ในแต่ละวัน เรามีสารอาหารหรือข้อมูลที่มีประโยชน์ มากกว่าสิ่งที่เป็นลบ เพื่อให้ในแต่ละวัน เรามองโลกด้วยความหวัง เรามองเห็นความก้าวหน้า และมีพลังที่จะทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อไป